Vraag: Kon Tamars’ handelen wel door de beugel?

Vraag:

Indrukwekkende preek vanmorgen over Tamar als moeder van Jezus (Gen.38). Wat een Redder hebben we! En wat hebben we hem nodig! En wat is er veel onrecht in de wereld!
Wat ik mij nog afvroeg: Hoe moet je denken over het ethisch handelen van Tamar. Je zei wel dat het geen voorbeeld was voor ons, maar wat ze deed kon toch eigenlijk niet? Het ging wel over haar lef en initiatief, maar in feite hielp ze God ook een handje. Hoe verhoudt zich dat tot geloof/vertrouwen? Doet Jakob (Gen.27) niet iets vergelijkbaars? Was het onrecht dat haar was aangedaan voldoende rechtvaardiging voor haar handelen? Ze is verantwoordelijk voor haar eigen daden? Het is maar een zijlijntje in de preek, maar ik ben toch benieuwd.

Reactie:

De deskundigen verschillen van mening of Tamar hier iets illegaals deed. Het is de vraag of het leviraatshuwelijk alleen betrekking heeft op een broederplicht, of dat zelfs de schoonvader hierin een verplichting had. Het schijnt in een aantal toenmalige culturen wel voor te komen.
In de latere wetgeving (Deut/Lev) wordt een dergelijk seksueel contact met schoondochter verboden. Toch vind ik dat er wel rechtvaardiging voor haar handelen is. Uiteindelijk was Juda degene die haar buitensloot en haar toekomst (en de zijne) afsloot. In onze tijd had ze hem een proces kunnen aandoen… Een veroordeling van haar handelen zou een verkeerd signaal afgeven. Ze stond naar Juda in haar recht. Zoals Juda ook zelf erkent: zij was rechtvaardig, ik niet.
Ik vind niet dat je God een handje helpt als je opkomt voor je recht. Volgens mij is dat je verantwoordelijkheid, uiteraard binnen normale proporties. Tamar had er inderdaad ook voor kunnen kiezen om zich erbij neer te leggen. Dat was niet geloviger of ongeloviger geweest (als er bij haar al sprake is van geloof).
Ik snap je verwijzing naar Jakob wel, die immers ook opkwam voor zijn recht. Toch vind ik het bedrog en de misleiding van Jakob duidelijk afkeurenswaardig. Ook is het recht van Tamar veel duidelijker, zeker in de maatschappij van toen.
Het is opvallend dat in de bijbelse verhalen meestal geen moreel oordeel klinkt over goed of fout. Soms lees je het tussen de regels door. Soms kom je het later in de Bijbel tegen. Maar de geschiedenis wordt vooral verteld zoals het gebeurd is, in al zijn gemengdheid en rauwheid. Maar nooit zonder de toekomst van God.

Bedankt voor je vraag.

groeten,
Kees